دورکاری و مزایای آن
گوتیک یک سبک معماری در قرن های ۱۲ تا ۱۶ میلادی می باشد. سبک گوتیک به عنوان یک سبک مذهبی در ساخت کلیسا ها بسیار مورد استفاده بوده اولین بار در فرانسه شکل گرفته است.
معماری گوتیک شامل سه دوره ی گوتیک آغازین، گوتیک میانی (پیشرفته) و گوتیک پسین می شود.
معماری گوتیک با استفاده از سنگ، بیانی عالی از دین مسیحیت را ارائه داده است. باعث تعجب نیست که عظیم ترین ساختمانهای گوتیک را کلیساها تشکیل میدهند که از آن ها نتایج شگفت آوری در قرن های سیزده و چهارده در اروپای غربی نمودار گردید. با اینکه در تعليمات مسیح، پادشاهی بهشت در درون ما بیان گردیده، با این حال مناره های مخروطی شکل و سازه داخلی کلیساهای گوتیک به سمت بالا اشاره دارد، به سوی بهشتی در بالا.
گوتیک ، یک سبک سنتی
اجتماعات قرون وسطی به کلیساهایشان بسیار افتخار می کردند. برخی از شهرها بیش از نیمی از بودجه سالانه را هر ساله به ساخت کلیساها اختصاص می دادند، با این حال معمولا هزینه ها بیشتر از بودجه اختصاص یافته بود به همین دلیل مدیران شهری می بایست روش هایی مبتکرانه را جهت تامین بودجه و جمع آوری کمک مالی به کار می گرفتند.
افرادی که کار طراحی و ساخت کلیساها را برعهده داشتند از مردمان محلی نبودند، آنها بناهای ماهری بودند که در گروههایی سازماندهی شده، با توجه به پروژه های تعریف شده از شهری به شهر دیگر سفر می کردند. سر بناها در واقع معماران آن زمان محسوب می شدند. هرچند که نام این معماران از طریق علائم حک شده در بلوک های سنگی قابل شناساییست اما هویت تعدادی از آنها برای ما همچنان نامعلوم باقی مانده است. ترسیم نقشه با مفهوم و تعریف کنونی در آن زمان وجود نداشت و گاهی بخشی از ساختمان به دلیل اشتباه در ساخت فرو می ریخت. اما شکوه و عظمت دستاوردهای این معماران گواهی مطلق است بر مهارت های خارق العاده و قدرت بالای جسارتی که الهام بخش آنها بوده است.
چگونه یک ساختمان گوتیک را تشخیص دهیم؟
قوسهای نوک تیز بارزترین مشخصه ساختمان های گوتیک است که بازدیدکنندگان در نگاه اول خواهند
دید. نمای غربی مزین ترین بخش یک کلیسا به سبک گوتیک بود. معمولا سه ورودی با حجاری های پر کار
در این نما وجود دارد که ورودی میانی بزرگترین آنهاست. چیدمان درب ها با تقسیم بندی فضاهای داخلی در
ارتباط بوده که به سالن عریض اصلی کلیسا و دو راهرو در طرفین تقسیم می شود. درگاه های عقب
نشسته در دیوار توسط ستون های فرو رفته همراه با طاق هایی بر روی آن ها شکل گرفته اند.
یکی از ویژگی های ماهوی کلیسا ها ریخت یا پیکر ستون بود که در واقع بخشی از ستون محسوب نمی
شد. پیکره های معماری کلاسیک با ستون ها ترکیب شده اند. در حالیکه در گوتیک معمولا جلوتر از ستون
ها قرار می گیرند. پیکره ها در مجسمه سازی گوتیک بسیار طبیعی به نظر می رسند. پارچه لباس ها لطیف
و خوشایند بوده و بسیاری از مجسمه های زن حالتی موجی شکل دارند که به منحنی s
شکل گوتیک معروف است. در بالای ورودی ها نما با تزییناتی پر کار همراه است به گونه ای که به سختی
می توان جای خالی پیدا نمود. ردیف مجسمه ها به تناوب، جایشان را با طاقچه هایی پر شده از مجسمه
عوض می کنند.
بسیاری از دربها، پنجره ها و طاقچه ها با تقلید از سطح مثلثی زیر شیروانی تا حد امکان بالا رفته اند. قالب
بندی های افقی و ردیفهایی از گذرگاه های بسته طاقدار به غنای محصول افزوده است. پنجره مدور بزرگی که با سنگ کاری پیچیده تزیین شده، که پنجره رز خوانده می شود، معمولا در میانه نما قرار می گیرد.
کراکت
دورکاری
کراکت ها (Crocket)یکی از تزیینات رایج گوتیک است. آنها منحنی هایی با فرم برگهای مارپیچ بوده و برای
تزیین وجوه شیبدار مناره ها، سایبان ها، برج ها و سایر برآمدگی های ساختمان کاربرد داشتند. حجاری های
بالای سردرب ها با هدف راهنمایی اجرا می شد. آنها بر اساس اتفاقات انجیل و به صورتی داستان گونه از
دربی تا درب دیگر ادامه می یافت. در بالای نمای غربی دو برج اصلی در نقطه برخورد سالن کلیسا با بازوهای
جانبی برج مرکزی قرار داشت که معمولا شامل مناره بسیار بلندی می شد. در برخی از کلیساهای بزرگ
ساختن برج ها بیشتر جزو برنامه های سازندگان بود اما به دلیلی کمبود بودجه یا نا امن بودن، ایجاد بخش
های الحاقی در قسمت فوقانی ساختمان های بلند متوقف می شد.
فضاهای داخلی
پلان همکف در کلیسای گوتیک به فرم صلیب لاتین است که اغلب با الحاق کلیسایی کوچک یا دو ردیف راهرو و فضاهای گردشی تغییر می کند. سالن کلیسا توسط یک ردیف ستون از راهروها جدا می شود. بالای راهروها گالری ها قرار گرفته و روی گالری ها یک ردیف پنجره تعبیه شده است. این چیدمان از کلیسایی تا کلیسای دیگر متفاوت بوده که این تفاوت ها برای مراجعه کنندگان از نکات جالب توجه است.
با ورود به یک کلیسای گوتیک احساسی از ارتفاعی عظیم از نخستین تاثیرات فضاست که بخشی از آن
ناشی از ارتفاع واقعی ساختمان و بخشی دیگر به دلیل خطای بصری ایجاد شده توسط ستونها، طاق ها،
پشتبندها، و سایر المان های رو به سمت بالا می باشد. در سبک های پیشین، وزن – یا نیروی عمودی به
سمت پایین – به سقف های طاقی شکل وارد و از آنجا در دیوارهای حجیم توزیع می گردید. از همین رو
پنجره ها و دربها با اندازه هایی کوچک در نظر گرفته می شدند تا موجب تضعیف دیوارها نشوند و به تبع آن
کلیساها به سوی تاریک بودن گرایش پیدا می کردند.
دورکاری
پشت بند ها در گوتیک
در معماری گوتیک، سازه بام از نوع پشتبندهای طاقی شکل است. پشتبندها از سنگ بوده و در ابتدا این
ها ساخته و سپس فاصله بین پشتبندها با متریالی بسیار سبکتر پر می گردید. به این صورت بود که در
الحاقات بعدی پشتبندها برای فشار رو به پایین وارد شده قابل اعتماد بوده و فشار از طریق ستون ها به زمین منتقل میشد.
عملکرد شمع های پشتیبان دیوار به عنوان وزنه تعادلی است که کلیه فشار رو به بالا را به دیوارها منتقل
می کند. نوک حایل های پشتیبان تزیینی به نظر می رسند در حالیکه هدف اصلی آنها اضافه نمودن بار
بیشتر و افزایش پایداری حایل هاست. از آن جا که دیوار ها در این سیستم باز چندانی را حمل نمی کنند،
می توان آن ها را با ارتفاعی بسیار بلند تر به همراه پنجره های بزرگتر ساخت که امکان ورود حجم زیادی نور
طبیعی را به داخل ساختمان فراهم می شود. برخی از این پنجره ها به اندازه ای بزرگ بودند که از یک حایل تا حایل بعد ادامه می یافتند.
دورکاری
منبع : کتاب معماری جهان به زبان ساده
دورکاری
دورکاری